Test: Mikrofon studyjny Neumann M 147 Tube - legenda w każdym calu

Lampowy Neumann M 147 to mikrofon, który ma już kilka ładnych lat. Został wyprodukowany w 1999 roku i w dalszym ciągu jest przez wielu uważany za jeden z najlepszych mikrofonów do nagrań wokalnych czy lektorskich. Czasami używany jest również jako jako mikrofon podpórkowy do instrumentów solowych. 

Jest to studyjny wielkomembranowy mikrofon pojemnościowy z kapsułą o kardioidalnej charakterystyce kierunkowej. Stopień wejściowy stanowi lampa próżniowa i to właśnie ona razem z kapsułą K47 odpowiedzialna jest za unikalne właściwości brzmieniowe tego zestawu. Zapraszam do testu mikrofonu Neumann. 

na skróty:

• Krótka historia i charakterystyka mikrofonów studyjnych Neumann
• Legendarny mikrofon pojemnościowy na przestrzeni dekad - Neumann U47
• Nowe wcielenie M147 Tube  
• Co otrzymujemy w zestawie z mikrofonem M147 Tube?
• Jakie jest brzemienie Mikrofonu Neumann M 147 Tube?
• Ciekawostka dla ciekawskich :-)
• Specyfikacja techniczna i cena mikrofonu
• Gdzie kupić Neumann (link zewnętrzny)
• Rafał Drewniany - o autorze (link zewnętrzny)
• Więcej testów ze sprzętem w INFOMUSIC w dziale studio

Nazywam się Rafał Drewniany i przedstawię trochę informacji na temat M 147 Tube. Jestem realizatorem nagrań w DTS Studio oraz założycielem i producentem nagrań w wytwórni Immersive Sound Records, która właśnie debiutuje swoją pierwszą płytą Astor Piazzolla - Centenario. Na płycie grają nominowani w tym roku do nagrody Fryderyka: Klaudiusz Baran oraz Michał Nagy. Towarzyszy im również Orkiestra Kameralna. Płyty możecie posłuchać w serwisach stramingowych oraz na stronie wydawnictwa ww.immersivesound.org.  Album dostępny jest w wersji CD i winylowej.

Mikrofon Nuemann M147 w pełnej krasie

Krótka historia i charakterystyka mikrofonów Neumann

Producent zapewnia, że mikrofon M 147 dostarcza piękne, ciepłe i głębokie brzmienie. Charakteryzuje się bardzo niskim poziomem szumów własnych i dużą dynamiką. W konstrukcji wykorzystano nowo opracowany projekt obwodu elektronicznego z lampowym stopniem wejściowym i symetrycznym wyjściem beztransformatorowym, a przód mikrofonu zdobi logo Neumanna. Warto pamiętać, że nie wszystkie mikrofony produkowane w fabryce Neumanna miały jego logo. Część z nich oznaczana była znakiem Telefunkena. Jak do tego doszło? Żeby to wyjaśnić proponuję fragment historii firmy.

Georg Neumann, urodził się 13 października 1898 roku w małym miasteczku na obrzeżach Berlina. Szkolenie zawodowe odbył w firmie Mix & Genest w Berlinie, a później pracował w laboratorium badawczym w Oberspree Cable Works firmy AEG. Jego praca koncentrowała się tam na budowie wzmacniaczy, do momentu kiedy jego dyrektor, Eugen Reisz, założył własną firmę i zatrudnił w niej Georga Neumanna.

Pracując razem z Eugenem, Neumann pomagał konstruować mikrofony wyższej jakości. W tamtych czasach mikrofony używane do nagrywania dźwięku to były głównie konstrukcje węglowe o bardzo niskiej jakości. Największym problemem było wąskie pasmo przenoszenia. George Neumann eksperymentował z różnymi rozwiązaniami, ale dopiero zastosowanie gumowej przyniosło właściwy efekt i w końcu w nagraniach można było usłyszeć także niskie częstotliwości. Tak narodził się pierwszy mikrofon Georga Neumanna. Nazywany był jednak mikrofonem Reisz’a.

29 października 1923 został wykorzystany w pierwszej audycji radiowej w Niemczech ze studia „Voxhaus” w Berlinie. Mikrofon ten miał liniową charakterystykę częstotliwościową od 50 Hz do 1 kHz a do 4kHz wykazywał się podbiciem o 10 dB. Wkrótce po stworzeniu mikrofonu Neumann zdecydował się opuścić Eugena Reisza i w 1928 założył własną firmę.

Stworzył wtedy mikrofon CMV 3. Był to pierwszy w historii masowo produkowany mikrofon pojemnościowy, a także znacznie lepszy od mikrofonu Reisz. Stał się znany jako “mikrofon butelkowy” albo „Butelka Neumanna” ze względu na swój kształt.Miał 40 cm wysokości i ważył 3 kg. CMV 3 stał się standardem w użytku studyjnym, a jego konstrukcja pozostała niezmieniona do końca II wojny światowej. CMV 3 posiadał dookólną kapsułę M1.

W 1932 roku wraz z kapsułą M7 wprowadzona została wersja CMV3a i była pierwszym mikrofonem, który zawierał membranę z PCW (polichlorku winylu) napylonego złotem. Kapsuła została połączona z korpusem mikrofonu za pomocą mechanizmu bagnetowego, co pozwoliło na zastosowanie wymiennych przetworników o różnych charakterystykach kierunkowych -  ósemkowej M8 i dookólnej M9.

Tutaj w historii zaczyna się właśnie pojawiać nazwa Telefunken. W 1947 roku Georg Neumann wydał model U47, który można uznać za jego największy wkład we współczesny świat nagrań.

Projekt składał się z elementów dostępnych w tamtym czasie, czyli z kapsuły M7, która została opracowana do użytku w CMV 3A, stalowej lampy próżniowej Telefunken’a VF14M, która dostępna była z nadwyżek wojskowych, oraz niestandardowego transformatora wyjściowego BV8.

Zamiast płacić tantiemy za patent na tę lampę, Neumann pozwolił Telefunkenowi na dystrybucję (i oznaczenie) U47. W zamian za to Neumann miał pierwszeństwo wyboru spośród wszystkich produkowanych lamp VF14 i testowania ich pod kątem przydatności w mikrofonach. Te lampy, które spełniały rygorystyczne wymogi otrzymywały stempel z literką M.

Legendarny mikrofon studyjny U47 na przestrzeni dekad

Mikrofon Neumann U47 szturmem podbił świat nadawania i nagrywania, zwłaszcza w Ameryce Północnej, gdzie najczęściej używane były ciemniejsze i mniej szczegółowe mikrofony wstęgowe. Niespotykana wtedy jeszcze wysoka wierność i bogactwo detali mikrofonu U47 stały się absolutnie hitem i nowym standardem.

W tamtym czasie Neumann podpisał ogólnoświatową umowę dystrybucyjną z Telefunken’em. Wszystkie mikrofony sprzedawane do celów nadawczych lub na eksport były oznaczone diamentowym logo Telefunken’a, podczas gdy produkty przeznaczone na rynek krajowy oznaczone były logo Neumanna. Telefunken zapewniał globalną dystrybucję mikrofonu U47 od jego premiery w 1947 do 1958, kiedy Neumann założył własną sieć dystrybucji. Od tego roku nie było już żadnego związku między tymi markami.

Neumann M147 Tube - nowe wcielenie 

Mikrofon M 147 nawiązuje do swojego znakomitego poprzednika kapsułą. Jak podaje instrukcja, wyposażony jest w legendarną dwumembranową kapsułę M7, rozsławioną w mikrofonach U 47 i M49. Ale dokładniej mówiąc jest to kolejna wersja kapsuły M7, a ten zapis wydaje się być błędem drukarskim. Chociaż PCW jest bardzo wrażliwy na fale dźwiękowe, może z czasem ulec rozkładowi. W miarę starzenia się membrany PCW tracił naprężenia i wytrzymałość, kurczył się i tworzył włoskowate pęknięcia na folii. Mniej więcej 10 lat po wprowadzeniu kapsuły M7, PCW został zastąpiony Mylarem, z którego wykonywane były kapsuły, i w tej już nie zmienionej formie są produkowane do dzisiaj jako kapsuły K47/49. Tak jak jego poprzednicy M 147 Tube, szczególnie nadaje się do nagrywania mowy i głosu. Wynika to nie tylko z konstrukcji kapsuły, ale także z wyjątkowo niskiego poziomu szumów własnych.

Jako stopień wejściowy M 147 używana jest lampa próżniowa. W przeciwieństwie do wcześniejszych mikrofonów lampowych M 147 Tube wykorzystuje beztransformatorowy stopień wyjściowy. Ten projekt obwodu okazał się skuteczny w serii mikrofonów „TLM” i jest szczególnie niewrażliwy na obciążenia pojemnościowe (kablowe). Dlatego mikrofon może być podłączony za pomocą długich kabli bez ryzyka zniekształceń wysokich częstotliwości. Z kolei ze względu na beztransformatorową konstrukcję obwodu, dźwięk średnich i niższych częstotliwości jest całkowicie zależny tylko od kapsuły i lampy.

M 147 Tube ma typową dla mikrofonów studyjnych czułość ok. 20 mV/Pa. Lampa wzmacnia sygnał kapsuły o ok 10 dB. Szum własny mikrofonu jest wyjątkowo niski i wynosi 12dB(A). Kratka osłaniająca kapsułę w M 147 ma nieco zmieniony kształt w stosunku do U 47. Kapsuła jak jak i cały obwód jest odseparowany od obudowy w celu ochrony przed przenoszeniem się drgań i być może właśnie dlatego w komplecie nie znajdziemy uchwytu z elastycznym zawieszeniem (czyli koszyka chroniącego mikrofon przed drganiami), który jeśli jest potrzebny trzeba zakupić dodatkowo.

Co otrzymujemy w zestawie z mikrofonem M147 Tube?

M 147 Tube jest dostarczany w komplecie z ośmiopinowym kablem KT 8, uchwytem SG 2 i aluminiową walizką. Dołączona jest płócienna osłona przeciwpyłowa chroniąca kapsułę mikrofonu. Zapewnia ona oddychalność, ale i ochronę przed zanieczyszczeniem w przypadku gdy mikrofon nie będzie używany przez dłuższy czas.

W komplecie znajduje się oczywiście również zasilacz N149 A wyposażony w czujnik który nie pozwala na podanie napięcia dopóki mikrofon nie zostanie prawidłowo podłączony. Informuje o tym dioda LED na zasilaczu która po podłączeniu mikrofonu zmienia intensywność świecenia na większą.

Najpóźniej w ciągu kilku minut lampa osiąga stabilny stan pracy i mikrofon jest gotowy do nagrań. Podanie zewnętrznego zasilania fantom, nie wpływa na działanie zestawu. Podczas włączania lub wyłączania napięcia phantom pojawia się tylko chwilowy niewielki wzrost szumu. Warto wiedzieć, że włącznik w zasilaczu N149A działa jako przerwanie napięcia wtórnego. Aby oszczędzać energię, dobrze jest nieużywany zasilacz odłączyć od źródła zasilania.

Jakie jest brzemienie Mikrofonu Neumann M 147 Tube?

Brzmienie mikrofonu jest niezwykle atrakcyjne. W najwyższym zakresie częstotliwości nie jest może bardzo szczegółowe, ale przez to, że wyższe harmoniczne nie są odwzorowywane bardzo dokładnie, dźwięk jest zaokrąglony i bardzo przyjemny. W przypadku nagrań głosu efekt zbliżeniowy pozwala na kreatywne zmiany brzmienia. Przy większej odległości 40-50 cm dźwięk jest czysty i wyraźny a przy mniejszej odległości nabiera głębi i ciepła. Chociaż osłona kapsuły jest wyłożona wewnątrz drobną siatką, wydaje się, że zapewnia ona niewielką ochronę przed podmuchami wiatru. Trzeba zatem pamiętać o stosowaniu dobrego popfiltra.

Ciekawostka dla ciekawskich :-)

I na koniec informacja, którą znalazłem w jednej z recenzji. Okazuje się, że wnętrze mikrofonu skrywa mała tajemnicę. Otóż znajdują się tam dwa miniaturowe przełączniki, z których pierwszy pozwala zmniejszyć czułość mikrofonu o 10dB a drugi umożliwia włączenie filtra górnoprzepustowego przy częstotliwości 40 Hz. Żadna z tych funkcji nie jest wymieniona w instrukcji obsługi. Ale ponieważ demontaż mikrofonu nie jest prostym zadaniem, a odsłonięta kapsuła może łatwo ulec uszkodzeniu, to przypuszczam, że opcje te “schowano” specjalnie i pozostawiono je do ewentualnej zmiany tylko w autoryzowanym serwisie.

Specyfikacja techniczna i cena Neumann M 147 Tube:

• Akustyczna zasada działania: przetwornik gradientu ciśnienia
• Charakterystyka kierunkowa: kardioidalna
• Zakres częstotliwości: 20 Hz - 20 kHz
• Czułość przy 1 kHz na 1 kΩ: 20 mV/Pa
• Impedancja znamionowa: 50 Ω
• Impedancja obciążenia znamionowego: 1 kΩ
• Ekwiwalentny poziom szumu, CCIR: 24 dB
• Ekwiwalentny poziom szumu, A-ważony: 12 dB-A
• Typowy SPL (charakterystyka lampy) dla K<0,5%: 114 dB
• Typowy SPL (charakterystyka lampy) dla K<5%: 134 dB
• Stosunek sygnału do szumu, CCIR (re. 94 dB SPL): 70 dB
• Stosunek sygnału do szumu, A-ważony (re. 94 dB SPL): 82 dB
• Maksymalne napięcie wyjściowe: 8 dBu
• Zakres dynamiczny wzmacniacza, DIN/IEC 651, dla THD < 0,5%: 102 dB
• Zakres dynamiczny wzmacniacza, DIN/IEC 651, dla THD < 5%: 122 dB
• Zasilanie: N 149 A
• Pasujące złącze:
  
  • Mikrofon: DIN 8 F
  • Zasilacz: XLR 3 F
• Waga: 460 g
• Średnica: 57 mm
• Długość: 142 mm
• Cena: około 11 tys. zł.